Wielkanocne zwyczaje na Kaszubach rozpoczynają się od Niedzieli Palmowej. Dziś w kościołach święci się bogato zdobione palmy, dawniej przynoszono gałązki wierzby. Palmy potem zatykano za ramy obrazów, gałązki wkładano też do stodół i chlewa, by od nieszczęśliwych zdarzeń chronić całe gospodarstwo. Bazie kotki też proszkowano i spożywano jako środek leczniczy na ból gardła. Dawniej wierzono, że Wielki Czwartek to dobry okres na przesadzanie kwiatów, sadzenie drzew, malowano wtedy pnie białym wapnem. W Wielki Piątek Kaszubi smagali się gałązkami agrestu na znak pokuty i cierpienia Pana Jezusa. Jeden z najbardziej znanych zwyczajów, dziś już niekultywowany związany był z Wielką Sobotą, która miała też wymiar magiczny. Nocą lub nad ranem chodzono nad rzeki i strumyki i tam obmywano twarz wodą, wierzono bowiem, że ma ona magiczną, uzdrowicielską moc. Niektórzy zabierali nawet wodę z sobą do domów. Tradycja ta dotyczyła zwłaszcza dziewcząt, które wierzyły, że woda wpływa cudownie na urodę. Bardzo ważne, by wracając potem do domu nie oglądać się za siebie.
Jajek nie malowano w sposób znany nam dziś, barwiono je w łupinach cebuli i buraków, dopiero później zaczęto wykorzystywać kolorowy papier. Pisankami panny mogły wykupić się u kawalerów, którzy odwiedzali je w Wielkanocny Poniedziałek i smagali gałązkami jałowca lub brzozy. Po wręczeniu kolorowych jajek chłopak mógł zakończyć dygowanie, czyli właśnie chodzenie od domu do domu i smaganie po nogach - „dyngowanie” gałązkami jałowca.
Na Kaszubach początkowo nie było tradycji chodzenia ze święconką do kościoła. Na wielkanocne śniadanie jadano prażnicę, czyli jajecznicę na boczku. Na stołach królowały przede wszystkim jajka, pieczono baby i drożdżówkę. W zamożnych domach na stole pojawiał się rosół, gęsina, kaczka, królik. W zwykłych domostwach świąteczne stoły były skromniejsze. Co ciekawe, królujący dziś na stołach żurek dawniej był daniem postnym. Spożywano go podczas Wielkiego Postu. Na Wielkanoc przygotowywano też specjalnie zdobione masło, wkładano je do drewnianej formy w kształcie baranka.
Niedziela Wielkanocna była dniem poświęconym rodzinie, spędzano ją w domach przy wspólnym biesiadowaniu, słuchano różnych historii i spożywano to, co przygotowywała gospodyni. Drugi dzień świąt miał charakter bardziej towarzyski. Odwiedzano rodzinę, sąsiadów.
Dzieci na Kaszubach w Poniedziałek Wielkanocny szukały zajączka. Najpierw wykonywały ze słomy gniazda, które umieszczano w ogrodzie, pod drzewem bądź przy krzaczku. Rodzice wkładali tam różne słodkości, a potem przenosili gniazdo w inne miejsce. Szukanie upominku dawało dzieciom wiele radości.
Obecnie w Wielkanocny Poniedziałek głównie oblewamy się wodą. Jednak dawniej na Kaszubach królował jałowiec. Tak, to zwyczaj śmigusa-dyngusa wyróżnia nas od innych regionów Polski. Dawniej nad ranem w poniedziałek panny odwiedzali kawalerowie z gałązkami jałowca lub brzozy i smagali nimi dziewczyny po nogach. Im bardziej dziewczyna miała czerwone nogi, tym większe miała powodzenie u kawalerów.
Dzisiaj święta obchodzimy nieco inaczej, mniej hucznie, ale na ogół w rodzinnym gronie. Tradycje i zwyczaje wielkanocne dodają tym dniom nadzwyczajnego uroku. To doskonały czas, by przekazać je młodszym pokoleniom.
Cieszmy się zatem rodzinnymi spotkaniami, wiosenną atmosferą i świątecznymi smakołykami.
Wesołych świąt!
Wszëtczégò bëlnégò na Jastrë!
